کودتای ۲۸مرداد علیه دکتر مصدق ـ شکستی تلخ و تجربه‌یی بزرگ
در سال‌روز کودتای ۲۸مرداد علیه یگانه دولت قانونی، ملی و دموکراتیک ایرانیان پس از انقلاب مشروطه، یاد پیشوای فقید نهضت ملی ایران دکتر مصدق را گرامی می‌داریم و بر روان‌های پاک تمامی شهیدان راه آزادی میهن درود می‌فرستیم.
دولت ملی دکتر مصدق، با پشتوانه حمایت مردمی و به‌خصوص در پرتو قیام ملی ۳۰تیر ۱۳۳۱، دست به سلسله اقداماتی در راستای منافع مردم ایران زد.
از جمله این اقدامات، عبارت بود از:
– تصویب قانون اختیارات ۶ماهه در مجلس، اخراج اشرف پهلوی، خواهر شاه و مادرش از ایران به‌عنوان توطئه‌گران حوادث ۳۰تیر
– ممنوعیت دخالت و مکاتبه مستقیم اعضای خانواده سلطنتی و دربار با ادارات دولتی
– تعطیل‌کردن بانک شاهنشاهی، از مراکز وابسته به استعمار انگلیس
– منحل‌کردن دادرسی ارتش که پرونده‌های سیاسی به آن‌جا ارسال می‌شد
– و کاهش ۲۰درصد بهره مالکانه به سود دهقانان
با این اقدامات منافع استعمارگران، درباریان و مرتجعین به‌خطر افتاده بود، آنان چاره را در کودتا جستجو می‌کردند.
در ۲۱مهر ۱۳۳۱ دکتر حسین فاطمی، وزیر امورخارجه دولت دکتر مصدق، پرده از یک توطئه کودتا برداشت و ۳روز بعد، قطع روابط دیپلوماتیک با انگلیس را به‌اطلاع مردم ایران رساند.
به‌رغم مخالفت‌های شاه، مصدق این تصمیم را به‌مورد اجرا گذاشت و آخرین مأموران سیاسی انگلیس از ایران اخراج شدند. چندی بعد مجلس دست‌نشانده سنا که سنگر ایادی دربار و استعمار علیه مردم ایران و دکتر مصدق بود، با حمایت نمایندگان طرفدار مصدق در مجلس توسط مجلس شورای ملی منحل شد.
به‌موازات این اقدامات، وزیر خارجه انگلیس «آنتونی ایدن» به آمریکا رفت و با رئیس‌جمهور وقت آمریکا آیزنهاور درباره اوضاع ایران گفتگو کرد، دو طرف به این نتیجه رسیدند که تنها راه حفظ منافع آنان در ایران، سرنگون‌ساختن حکومت ملی دکتر مصدق است.
تماس‌های سفارت آمریکا با دربار شاه و مخالفین مصدق در مجلس و کسانی چون آخوند ابوالقاسم کاشانی که ریاست مجلس را به‌عهده داشت، گسترش یافت و از آن پس دشمنان مصدق در مطبوعات، ضدتبلیغ خود را شروع کرده و مصدق را از هر طرف زیر آماج اتهام قرار دادند.
در ۱۸دیماه ۱۳۳۱ وقتی مصدق لایحه تمدید اختیارات یک‌ساله خود را به مجلس فرستاد، نمایندگانی که تجدید چنین اختیاراتی را علیه منافع خود می‌دیدند، به مخالفت شدید با آن پرداختند. از جمله آخوند کاشانی، رئیس مجلس، طی پیامی به نمایندگان گفت تا موقعی که او (یعنی خودش) رئیس مجلس شورای ملی است، اجازه طرح لایحه اختیارات و نظایر آن را به مجلس نمی‌دهد. اما به‌رغم این تلاش‌ها درپی تظاهرات گسترده مردم در حمایت از مصدق، مجلس مجبور به تصویب لایحه اختیارات مصدق شد. مصدق پس از کسب اختیارات یک‌ساله، در ادامه اقدامات ملی خود در ۹بهمن ۱۳۳۱ از تمدید قرارداد شیلات شمال که مدت آن به‌پایان رسیده بود، خودداری کرد و به این ترتیب شیلات ایران نیز ملی شد.
روز نهم اسفند، نخستین کودتای عملی علیه دکتر مصدق شکل گرفت، اما این کودتا قبل از اجرا شکست خورد. عاملان اجرایی آن آخوندها‌یی نظیر بهبهانی و کاشانی و کانون افسران بازنشسته ارتش بودند. فردای آن روز مردم تهران با تظاهرات خود این توطئه را محکوم کرده و حمایت یک‌پارچه خود را از مصدق اعلام کردند.
در ۷اردیبهشت ۱۳۳۲ سرتیپ افشارطوس، رئیس شهربانی کل کشور و از طرفداران مصدق ربوده شد و پس از شکنجه وحشیانه به‌قتل رسید.