زندان لاکان رشت: گزارشی از وضعیت بند زنان
این گزارش به طور مفصل شرایط بند زنان زندان لاکان رشت را تشریح می‌کند و به بررسی مشکلات روزمره و سیستماتیک زندانیان می‌پردازد. این داده ها بر اساس تجربیات و مشاهدات مستقیم در داخل زندان به دست آمده است.
زندگی روزمره
روتین یکنواخت جابجایی بین بند تنگ و حیاط کوچک بیرونی زندگی روزمره زندانیان را نشان می‌دهد. این تکرار یادآور دائمی زندگی‌ای است که پشت سر گذاشته‌اند و آزادی محدودی که اکنون تحمل می‌کنند. جو خفقان‌آور بند به شدت با آسمان باز در تضاد است و واقعیت تلخ زندان را برجسته می‌کند.
چیدمان فیزیکی و شرایط
بند زنان زندان لاکان رشت، که تنها چنین تسهیلاتی برای زنان در استان گیلان است، به دلیل فاصله ۲۵۰ کیلومتری از دورترین نقاط استان، به نوعی تبعیدگاه محسوب می‌شود. این فاصله دیدارهای خانوادگی را کم و دشوار می‌سازد و شرایط سخت سفر در گیلان، به ویژه در فصول بارانی، این مشکل را تشدید می‌کند.
بند زنان شامل چهار راهرو باریک با تخت‌های دوطبقه فلزی در طرفین است که حدود ۳۰ زندانی در هر راهرو را جای می‌دهند. جداسازی زندانیان بر اساس جرایمشان به طور کامل رعایت نمی‌شود و این امر باعث افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها میان زندانیان با پیشینه‌ها و میزان اضطراب مختلف می‌شود.
قرنطینه و تسهیلات
بخش قرنطینه، به نام «کانون» برای تازه‌واردها در ده روز اول و برای زندانیان کوتاه‌مدت در نظر گرفته شده است. این بخش شامل یک فضای باز ۵۰ متری است. همچنین یک «مهد کودک» برای کودکانی که به همراه مادرانشان هستند به دلیل عدم وجود سرپرست دیگر فراهم شده است، هرچند که این مهدکودک از تسهیلات مناسب برای کودکان برخوردار نیست.
بخش‌های دیگر عبارتند از:
- بند اعتکاف: در ابتدا برای زنان متهم به روابط نامشروع بود، اکنون زنان با جرایم مختلف را در بر می‌گیرد.
- بند شکیبایی: معمولاً برای جرایم مالی است.
- بند کوثر (اشتغال): بیشتر برای کسانی با محکومیت‌های طولانی یا جرایم سنگین، و اکثر زندانیان شاغل در کارگاه را شامل می شود.
رویه‌های ورود و امنیت
ورودی بند زندان به یک فضای کوچک پذیرش باز می‌شود که تازه‌واردان تحت یک فرآیند بازرسی بدنی سخت و تحقیرآمیز قرار می‌گیرند، از جمله برهنگی و معاینات فیزیکی. این رویه‌ها علیرغم اینکه خلاف مقررات زندان هستند، برای هر بازگشت از جلسات دادگاه یا انتقال‌های خارجی تکرار می‌شوند.
شرایط زندگی
سهم فیزیکی زنان در زندان لاکان رشت همان‌قدر ناعادلانه و ناکافی است که سهم زنان در فضاهای شهری، که نشانگر همان روند حاشیه‌نشینی و محدودیت‌های تبعیض‌آمیز است.
غذای ارائه شده از کیفیت پایین و کمیت ناکافی برخوردار است، به ویژه برای کسانی که نیازهای غذایی خاص دارند. جیره‌های هفتگی کم است و محصولات تازه به ندرت در دسترس هستند مگر اینکه توسط زندانیان با قیمت‌های گزاف خریداری شوند.
بهداشت
در زندان لاکان، به جای نصب میله رخت، از لباس‌های کهنه برای بند استفاده می‌شود که باعث شیوع انواع عفونت‌ها می‌شود. نزدیکی به جنگل‌های آلوده سراوان نیز تأثیرات زیانباری بر سلامت زندانیان دارد.
آب زندان بسیار بد بو و ناسالم است و تنها زندانیان با توان مالی می‌توانند آب معدنی بخرند.
سهمیه ماهانه اقلام بهداشتی شامل یک بسته نوار بهداشتی بی‌کیفیت، نصف بسته پودر لباس‌شویی، یک مسواک، خمیردندان، صابون و تیغ ژیلت است. لوازمی مثل لباس زیر، حوله و دمپایی از توزیع حذف شده است. به دلیل اهمال در سم‌پاشی و نگهداری وسایل روی زمین، زندان پر از سوسک و مورچه است. تنها اقدام بهداشتی، جارو زدن و شست‌وشوی روزانه سرویس بهداشتی است که توسط زندانیان انجام می‌شود.
کار و آموزش
فرصت‌های شغلی در زندان به فعالیت‌هایی مانند نقاشی روی سفال، قالی‌بافی و دوخت لباس‌های پزشکی محدود می‌شود. این مشاغل درآمد کمی را تأمین می‌کنند که آن هم اغلب با تأخیر در حساب زندانی واریز می شود. زندانیان شاغل از حمایت‌های پایه‌ای کار برخوردار نیستند. منابع آموزشی محدود است، و انتخاب چندانی در میان کتاب‌های موجود که عمدتاً شامل متون مذهبی و رمان‌های بی‌کیفیت است، وجود ندارد.
تعاملات اجتماعی و محدودیت‌ها
تماس‌های تلفنی و ملاقات‌ها به شدت محدود است، با زمان‌های کوتاه و نادر که برای ارتباط معنی‌دار با عزیزان کافی نیست. چیدمان فیزیکی محلهای ملاقات نیز تعاملات شخصی را محدودتر می‌کند و به فشار عاطفی زندانیان می‌افزاید.
خدمات بهداشتی
خدمات بهداشتی ناکافی است و دسترسی به داروهای لازم و متخصصان پزشکی محدود است. مراقبت‌های اورژانسی و تخصصی به سختی در دسترس است و نیازهای پزشکی روزمره اغلب برآورده نمی‌شود. خدمات دندانپزشکی زندان ابتدایی است و توسط افراد غیرمتخصص ارائه می‌شود.
نتیجه‌گیری
بند زنان زندان لاکان رشت تصویر روشنی از واقعیت‌های سختی که زندانیان زن با آن مواجه هستند ارائه می‌دهد. مشکلات سیستماتیک در داخل زندان، از شرایط زندگی ناکافی تا خدمات بهداشتی ناکافی و تعاملات اجتماعی محدود، چالش‌های گسترده‌تری را در سیستم زندان برجسته می‌کند.