برگزیده های ملوک ضرابی
زندگی
ملوک فرش‌فروش کاشانی در خانواده‌ای علاقمند به موسیقی متولد شد. پدربزرگ او، حاجی جعفر، خوانندهٔ دربار ناصرالدین‌شاه بود و ناصرالدین‌شاه نام افتخاری «بلبل» را به او داده بود و از آن پس او را حاجی جعفر بلبل می‌نامیدند.[۲] پدر ملوک، حاجی حسین فرش‌فروش، هم صدای خوشی داشت. ملوک در مورد پدرش می‌گفت: «پدرم فوق‌العاده خوب می‌خواند. هر صبح بعد از نماز، دعای دوازده امام را می‌خواند و اگر یک روز نمی‌خواند، همسایه‌ها می‌آمدند در خانه و می‌گفتند: ما امروز صدای حاج‌آقا را نشنیده‌ایم. مثل این است که چیزی گم کرده‌ایم.»[۳] ملوک صدای خوش را از پدر و پدربزرگش به ارث برده بود و استعداد خود را در هفت سالگی بروز داد. علاقهٔ زودهنگام او به آوازخواندن باعث نارضایتی خانواده و طرد اجتماعی او در مدرسه شد؛ اما علیرغم تمامی این مشکلات، ملوک از ۱۳ سالگی در جمع‌های مختلف کاشان آواز می‌خواند.[۴]
آموزش
حسین طاهرزاده، استعداد خوانندگی ملوک را در ۹ سالگی کشف کرد و دو سال به او درس آواز داد. حاجی‌خان عین‌الدوله (تنبک‌نواز) هم به مدت یک سال به او ضرب زدن و ضربی خواندن را یاد داد.[۵][۴] صدای آلتو ملوک برای خواندن تصنیف‌های ضربی بسیار مناسب بود. او بعدها چنان در خواندن تصنیف‌های ضربی مشهور شد که نام هنری «ضرابی» را به او دادند. ملوک نزد ابوالحسن اقبال‌آذر آوازخوانی را فراگرفت و یکی از شاگردان او محسوب می‌شد.