زلزله تهران؛ خیلی دور خیلی نزدیک

زلزله تهران حتمی است و تلفات آن از جنگ ۸ ساله ایران و عراق بیشتر خواهد بود

به فیلم‌های آخرالزمانی می‌ماند اگر هشدارهایی که درباره زلزله احتمالی تهران داده می‌شود رنگ واقعیت بگیرد. نه گورهایی که برای کشته‌شدگان احتمالی آماده شده کفاف اجساد به‌جامانده را می‌دهد (و شاید به همین دلیل بود که یکی از مدیران سابق مدیریت بحران تهران به دنبال مجوز گورهای دسته‌جمعی برای زمانی بود که تهران را زلزله‌ای ۶/۵ ریشتری بلرزاند!) و نه سوله‌های بحران جوابگوی جمعیت بی‌خانمان و سرگردان خواهد بود.

میزان کشته‌شدگان اولیه را بیش از ۴۰۰ هزار نفر ارزیابی می‌کنند و پل‌ها، بزرگراه‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس، ساختمان‌های بلند و انبوهی از بناهای بناساز و فرسوده تهران همه در معرض تخریب قرار دارند. شاید برای همین است که مسئولان شهری زلزله بزرگ تهران را
فاجعه قرن توصیف می‌کنند.

 نورا حسینی خبرنگار گروه جامعه روزنامه شرق : به فیلم‌های آخرالزمانی می‌ماند اگر هشدارهایی که درباره زلزله احتمالی تهران داده می‌شود رنگ واقعیت بگیرد. نه گورهایی که برای کشته‌شدگان احتمالی آماده شده کفاف اجساد به‌جامانده را می‌دهد (و شاید به همین دلیل بود که یکی از مدیران سابق مدیریت بحران تهران به دنبال مجوز گورهای دسته‌جمعی برای زمانی بود که تهران را زلزله‌ای 6.5 ریشتری بلرزاند!) و نه سوله‌های بحران جوابگوی جمعیت بی‌خانمان و سرگردان خواهد بود. میزان کشته‌شدگان اولیه را بیش از 400 هزار نفر ارزیابی می‌کنند و پل‌ها، بزرگراه‌ها، بیمارستان‌ها و مدارس، ساختمان‌های بلند و انبوهی از بناهای بناساز و فرسوده تهران همه در معرض تخریب قرار دارند. شاید برای همین است که مسئولان شهری زلزله بزرگ تهران را فاجعه قرن توصیف می‌کنند.

ترس بی‌اثر

ترس زلزله همیشه با تهرانی‌ها و مدیران شهری بوده، هرچند این ترس در تصمیم‌گیری‌ها چندان اثری ندارد. حتی از سوی شهروندانی که تکان‌های کوچک هم از شب تا صبح آنها را به خیابان می‌کشاند و بی‌خوابشان می‌کند. اما به‌تازگی جمله‌ای از سوی شهردار تهران واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت؛ او به استناد سخنان یکی از اساتید دانشگاهی گفته بود که در شهر تهران سه هزار سال است که زلزله نیامده و نباید ترس از زلزله را در دل مردم انداخت. اشاره شهردار به سخنان حمید صفاری، استاد دانشگاه شهید بهشتی است که در نشست تخصصی بررسی راهکارهای افزایش تاب‌آوری شهر تهران در برابر زلزله گفته بود: براساس داده‌های تاریخی گسل مشاء هر 165 سال یک زلزله هفت ریشتری داشته که 28 سال از آن تاریخ گذشته و زلزله نیامده و گسل‌هایی که می‌توانند منشأ زلزله‌های شدید باشند در 50 تا 60 کیلومتری تهران هستند. در صورت زلزله، ساختمان‌های یک تا سه طبقه خراب نمی‌شود بلکه بلندمرتبه‌ها در معرض خطر هستند. صفاری معتقد است باید براساس داده‌های ماهواره‌ای فعالیت گسل‌‌ها را بررسی و رصد کرد و به مدیران و تصمیم‌گیران توصیه می‌کند به روش‌های مدرن لرزه‌نگاری توجه کنند. او می‌گوید اینکه گسل شمال تهران سه هزار سال پیش منشأ زلزله هفت ریشتری بوده و دوباره منشأ زلزله شود، نیاز به رفتارنگاری دارد و در سه هزار سال اخیر در خود تهران زلزله اتفاق نیفتاده است. هرچند بیشتر کارشناسان حوزه زلزله معتقدند که نگرانی زلزله در تهران باید همیشگی باشد زیرا تاب‌آوری این شهر در برابر زلزله احتمالی تنها ۹ تا ۲۰ درصد است یعنی بیشتر زیرساخت‌ها اگر به‌طور کامل فرو نریزند، خسارت زیادی خواهند دید. حدود 40 سال است که دانشمندان خطر زلزله تهران را گوشزد می‌کنند و می‌گویند که این اتفاق دیر یا زود خواهد افتاد. آماری وجود دارد که در تهران در هر 158 سال یک زلزله بالای هفت ریشتر رخ می‌دهد، به اعتقاد آنها زمانی که زلزله تهران رخ دهد بدترین زلزله تاریخ جهان را خواهیم دید و مهلک‌ترین آمار مرگ‌ومیر و تخریب ثبت خواهد شد. بنابراین مردم باید بدانند که کشور ما به‌شدت زلزله‌خیز است و ما هر لحظه منتظر زلزله هستیم.