گاهشمار به قلم اسکندر آبادی
هرچند مشارکت زنان در آموزش عالی در سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته اما همچنان در حوزههای ریاضی، علوم طبیعی، فنآوری و دادهپردازی حضور کمتری دارند.
مجمع عمومی سازمان ملل در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۳ قطعنامهای به منظور تأکید بر برخورداری کامل زنان و دختران از فرصتها و مشارکت در فنآوری و نوآوری و دستیابی به برابری جنسیتی و توانمندسازی علمی به تصویب رساند.
در این قطعنامه امروز روز روشنگری درباره کمبود مشارکت زنان در علوم یادشده اعلام شد.
نیمی از مردم جهان با وجود تلاشهای پیگیر از امکانهای برابر در زمینههای یادشده برخوردار نیستند.
اگرچه ۳۳ درصد کل پژوهشگران را زنان تشکیل میدهند، تنها ۱۲ درصد اعضای آکادمیهای ملی علوم و یک پنجم کارشناسان هوش مصنوعی زن هستند.
با وجود کمبود نیروی متخصص در بیشتر حوزههای فنآوری که پیش برنده انقلاب صنعتی چهارم به شمار میرود، زنان هنوز تنها ۲۸ درصد فارغ التحصیلان رشتههای مهندسی و ۴۰ درصد فارغ التحصیلان علوم رایانه و اطلاعات را تشکیل میدهند.
پژوهشگران زن عموما مسیرهای شغلی کوتاهتر و با دستمزد پایینتری دارند. آثار آنان در مجلات علمی معتبر کمتر منتشر میشود و در زمینه ارتقای شغلی نیز اغلب نادیده گرفته میشوند.
در بسیاری از کشورها زنان توانستهاند در علوم زیستی به برابری عددی برسند و حتا در مواردی از مردان پیشی گیرند. اما در حوزه های فنآوری دیجیتال، علوم رایانه، فیزیک، ریاضیات و مهندسی همچنان در اقلیت هستند. تنها حدود ۳ درصد جایزههای نوبل در رشته های علوم طبیعی به زنان اعطا شده است.
زنان شاغل در رشتههای علوم تجربی و طبیعی غالبا حقوق کمتری نسبت به همتایان مرد دارند و از فرصتهای محدودتری برای ارتقای شغلی برخوردارند.
نمونه آشکار آن در ایران است. هرچند بیش از نیمی از دانشآموختگان و دانشجویان زنان هستند، اما کمتر از یک چهارم آنان شاغلاند.
روز روشنگری درباره مشارکت زنان در علوم، گام کوچکی در راه چیرگی بر شکاف جنسیتی است.