نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه نوبل صلح موفق شد از مقامات جمهوری اسلامی مرخصی پزشکی سه هفته‌ای بگیرد. مجله فرانسوی “ال” (Elle) از این “فرصت کوتاه و گران‌بها” بهره گرفت و نوشت خانم محمدی به‌رغم خطرآفرین بودن یک مصاحبه، درباره شرایط زندان، مبارزاتش و امیدهایش با این نشریه سخن گفته است.
به گزارش مجله فرانسوی “ال”، هر کلمه‌ای که نرگس محمدی بر زبان می‌آورد می‌تواند لحظاتی از آزادی‌اش را هزینه کند. با صحبت کردن، او خطر افزایش محکومیت خود به چندین ماه یا حتی سال را به جان می‌پذیرد. با این حال، او بلافاصله پس از آزادی موقت خود از زندان به دلیل مسائل پزشکی در ۴ دسامبر، تصمیم گرفت سخن بگوید. اقدامی شجاعانه، زیرا جمهوری اسلامی این فعال ۵۲ ساله حقوق زنان، برنده جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ را دشمن شماره یک خود می‌داند.
مجله “ال” متذکر شده که برای مصاحبه با او، سوالاتی به زبان فارسی ارسال شد که خانم محمدی به صورت مکتوب و صوتی به آن‌ها پاسخ داد. این مصاحبه برای انتشار در ۲ ژانویه برنامه‌ریزی شده بود و انتظار می‌رفت که او تا کریسمس به زندان بازگردد.
۲۶ سال مبارزه و حبس‌های مکرر
نرگس محمدی طی ۲۶ سال گذشته به دلیل مخالفت با مجازات اعدام و همچنین مبارزه با حجاب اجباری، بارها به زندان محکوم شده است. او در نوامبر ۲۰۲۱ بار دیگر محکوم شد و اکنون در حال گذراندن محکومیت ۱۳ ساله خود در زندان اوین است. در ژانویه ۲۰۲۴ نیز ۱۵ ماه حبس دیگر به دلیل “تبلیغ علیه نظام” به محکومیت او افزوده شد، و این در حالی است که وضعیت سلامتی او به شدت رو به وخامت گذاشته است.
خانم محمدی می‌گوید، چندین بار قلب او از تپش ایستاد و در ۱۴ نوامبر یک تومور از پای او برداشته شد. پس از آن، نیاز به انجام معاینات پزشکی در خارج از زندان داشته است.
او اکنون در یک آپارتمان خصوصی تحت نظارت شدید، دوران نقاهت خود را می‌گذراند و می‌گوید: «بدنم به شدت ضعیف شده، اما روحیه‌ام همچنان قوی است.»
او در اولین شب آزادی موقت، با فرزندانش علی و کیانا تماس گرفته، تا پس از دو سال دوباره صدای آن‌ها را بشنود.
شرایط زندان‌های جمهوری اسلامی
خانم محمدی در این مصاحبه می‌گوید: «در زندان‌های سیاسی ایران، هیچ نشانی از عادی بودن نیست. حبس‌های طولانی در سلول‌های انفرادی یکی از ابزارهای رایج شکنجه است. اینجا جایی است که زندانیان سیاسی جان می‌دهند. من شخصاً مواردی از شکنجه و خشونت جنسی جدی علیه زندانیان زن را ثبت کرده‌ام. با این حال، برای ما مهم است که نشان دهیم نمی‌توانند ما را بشکنند.»
بیشتر بخوانید: امتناع پنج زندانی زن از حضور در دادسرای اوین
او می‌افزاید: «من ۶۴ روز در انزوا (سلول انفرادی) بودم، بدون هیچ بازجویی یا دسترسی به تلفن و ملاقات. پس از آن، در دادگاه انقلاب، بدون وکیل و دسترسی به پرونده‌ام، محاکمه و به ۸ سال و ۳ ماه زندان و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شدم.»
حجاب اجباری و شعار “زن، زندگی، آزادی”
این فعال حقوق بشر می‌گوید، اصرار داشته که بدون حجاب از زندان خارج شود و در نهایت مقامات مجبور به پذیرش شدند و در ۴ دسامبر به او ۲۱ روزمرخصی دادند: «وقتی از ون پیاده شدم، احساس گناه می‌کردم و بخشی از وجودم هنوز در زندان بود. اما وقتی خیابان را چنان پر جنب و جوش دیدم، این همه زن بدون روسری که موهایشان را به رخ می‌کشیدند، در خود احساس کردم آزادی یعنی چه، آزاد بودن برای حرکت، بدون اسکورت دائمی توسط نگهبانان، بدون قفل و درهای بسته؛ دیدم جنبش “زن، زندگی، آزادی” هنوز زنده است. در اعماق قلب و جانم آرزوی آزادی واقعی، یعنی پایان دادن به ظلم و استبداد مذهبی را دارم.»