تحولات تازه در جنگ سوریه؛ مخالفان به دمشق نزدیک‌تر شدند

مخالفان دولت بشار اسد روز پنج‌شنبه (پنج دسامبر، ۱۵ آذر) اعلام کردند که نیروهایشان پس از سه روز درگیری شدید با نیروهای دولتی در حومه شهر حما، موفق به ورود به بخش‌هایی از این شهر استراتژیک سوریه شده‌اند. به گزارش دیدبان حقوق بشر سوریه، جنگجویان “هیئت تحریر الشام” و ائتلافی از شبه‌نظامیان تحت حمایت ترکیه در چندین نقطه از حما، از جمله محله‌های سواعق و ظهیریه، با نیروهای دولتی درگیر شده‌ و در مواردی به عمق شهر نفوذ کرده‌اند.

گروه هیئت تحریر شام از سازمان جبهه النصره (شاخه سازمان تروریستی القاعده در سوریه) برآمده ولی می‌گوید از سال ۲۰۱۶ به این سو هیچگونه ارتباطی با القاعده ندارد.

به گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه از آغاز درگیری‌ها در هفته گذشته تا کنون بیش از ۷۰۰ نفر کشته شده‌اند که ۱۱۰ نفر از آنان غیرنظامی بوده‌اند. سازمان ملل نیز اعلام کرده که ۱۵۰ هزار نفر در پی آغاز درگیری‌ها میان جهادگرایان و ارتش بشار اسد آواره شده‌اند.

آزادسازی زندانیان؛ پیروزی نمادین مخالفان

در یکی از مهم‌ترین تحولات روز، مخالفان از تصرف زندان مرکزی حما و آزادسازی صدها زندانی خبر دادند. حسن عبدالغنی، فرمانده واحد عملیات نظامی معارضان، در بیانیه‌ای که در شبکه اجتماعی تلگرام منتشر شد، گفت: «نیروهای ما وارد زندان مرکزی حما شدند و صدها زندانی، از جمله فعالان سیاسی و مدنی را آزاد کردند.» این اقدام نمادین، ضمن افزایش روحیه نیروهای مخالف، چالشی جدی برای دولت بشار اسد به شمار می‌رود.

اهمیت راهبردی حما

شهر حما، واقع در ۲۰۰ کیلومتری شمال دمشق، از نظر راهبردی یکی از کلیدی‌ترین شهرهای سوریه است. این شهر نقطه اتصال مناطق شمالی، جنوبی، شرقی و غربی کشور بوده و از دیرباز تحت کنترل کامل نیروهای دولتی قرار داشته است. سقوط این شهر می‌تواند نه تنها به معنای یک شکست نظامی بزرگ برای دولت اسد باشد، بلکه پیامی سیاسی به حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی او ارسال کند.

حما در تاریخ معاصر سوریه به‌عنوان نماد مقاومت و سرکوب شناخته می‌شود. در سال ۱۹۸۲، نیروهای امنیتی تحت فرماندهی حافظ اسد، رئیس‌جمهور وقت و پدر بشار اسد، هزاران نفر را در این شهر قتل‌عام کردند تا قیام اخوان‌المسلمین را سرکوب کنند. اکنون، بار دیگر، این شهر به مرکز درگیری‌هایی تبدیل شده که می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر آینده جنگ داخلی سوریه داشته باشد.

با ادامه درگیری‌ها و تقویت مواضع مخالفان در حما، بسیاری از ناظران سیاسی این تحولات را به‌عنوان نقطه آغازسقوط احتمالی دولت اسد ارزیابی می‌کنند. با این حال، واکنش‌های دولت و حامیان منطقه‌ای آن، از جمله ایران و روسیه، نقشی تعیین‌کننده در روند تحولات آتی خواهد داشت