تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا با کشف کهکشانی متعلق به ۲۹۰ میلیون سال پس از مِهبانگ، رکورد پیشین خود را شکست. رکورد قبلی در رصد کهکشانهای دوردست کیهان، مربوط به کشف کهکشانهایی به فاصله ۶۵۰ میلیون سال پس از پیدایش گیتی بود.
دانشمندان پروژه تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا، از زمان پرتاب این تلسکوپ خارقالعاده تلاش کردهاند به دورترین نقاط عالم و اعماق کیهان نگاه کنند. اینک ناسا اعلام کرده است که تلسکوپ فضایی جیمز وب موفق شده کهکشانی را در فاصله ۲۹۰ میلیون سال نوری از مِهبانگ (بیگبنگ) رصد کند.
به گفته کیهانشناسان، مهِبانگ که تصور میشود سرآغاز گیتی ما بوده ۱۳.۷ میلیارد سال پیش رخ داده است و به هر میزان که به دورترین نقاط کیهان نگاه میکنیم به نوعی در حال تماشای گذشته عالم تا لحظه تولد آنیم.
فراتر از این و به بیان ساده میتوان گفت، هنگامی که هر تلسکوپی به آسمان شب نگاه میکند در حال تماشای گذشته کیهان است و برای نمونه، وقتی به ماه نگاه میکنیم در حال تماشای وضعیت ۱.۳ ثانیه قبل آن هستیم. این زمان برای خورشید هشت دقیقه است و به همین نسبت هر قدر که به دورترین نقاط عالم مینگریم در واقع به لحظه جوانی، نوجوانی، کودکی و حتی نوزادی کیهان نگاه میکنیم.
تجهیزات نصب شده بر روی جیمز وب، بخشهایی از طیف فروسرخ که فروسرخ نزدیک و فروسرخ میانه نام دارند را دریافت میکند که به کمک آنها میتوان چیزهایی را مشاهده کرد که تلسکوپ فضایی هابل قادر به رصد آنها نبود.
اگرچه تلسکوپ فضایی هابل نیز بخشهایی از طیف فروسرخ را رصد میکرد اما در مقام مقایسه، هابل میتوانست اجرامی که تنها حدود ۴۰۰ میلیون سال پس از بیگ بنگ ایجاد شده بودند را ببیند ولی جیمز وب میتواند از این نیز عقبتر برود و با استفاده از تجهیزات آشکارسازی فروسرخ، کیهانی را مشاهده کند که تنها حدود چند صد میلیون سال از عمر آن گذشته است.
البته این به آن معنا نیست که میتوان از مرز نوزادی کیهان نیز عقبتر رفت و تولد گیتی را مشاهده کرد. چرا که بین ما و مِهبانگ، دیواری از پلاسما وجود دارد که اجازه نمیدهد از مرز ۳۸۰ هزار سالگی عالم، عقبتر برویم و نور جهان ابتدایی و تازه متولد شدهای را که فقط چند هزار سال عمر دارد، یا حتی لحظه پیدایش عالم را مشاهده کنیم.
کهکشان JADES-GS-z۱۴-۰ که در صورت فلکی کوره (Fornax) پیدا شده است، نزدیکترین جرم آسمانی به لحظه پیدایش عالم یا اصطلاحا “سپیده دم کیهانی” محسوب میشود.
این نور رصد شده در طیف فروسرخ به کمک ابزار فوقالعاده حساس آشکارساز فروسرخ جیمز وب ثبت شده است و دانشمندان میگویند، “انتقال سرخ” (Redshift) آن ۱۴ است که بزرگترین عدد انتقال سرخی است که تا کنون شناسایی شده است.